راز حافظه برتر: کم خوری!

پژوهشگران دریافته‌اند که رژیم‌های غذایی کم‌کالری در تقویت حافظه افراد سالمند تاثیرگذار است.

همیشه گفته‏اند که مصرف کالری کمتر در رژیم غذایی، به سلامت و همچنین داشتن ‏اندامی‏ مناسب کمک می‏کند؛ اما تحقیقات جدید می‏گوید که حافظه پدربزرگ‏ها و مادربزرگ‏ها را هم می‏تواند تقویت کند.

تحقیقی که به مدت سه ماه بر روی عده‏ای از افراد مسن انجام گرفته، نشان داده است که کاهش کالری مصرفی روزانه، باعث تقویت حافظه و کاهش غلظت انسولین در خون می‏شود.

تحقیقات قبلی که حول همین موضوع و اثرات مصرف کم کالری انجام شده بود، نتایج مختلف و مبهمی داشت. کاهش ابتلا به بیماری‏های عصبی، توقف از دست رفتن حافظه، افزایش طول عمر و هم‌چنین کاهش خطر بیماری‏های قلبی از جمله نتایج بدست‌آمده بود؛ اما هیچ‌کدام از آنها نتوانست اثر بهبود دهنده‏ای را بر روی حافظه انسان ثابت کند.

اما حالا اگنس فلوئل، متخصص مغز و اعصاب از دانشگاه مونستر آلمان، به همراه همکارانش این ابهام را رفع کرده‏اند. آنها گروهی ۵۰ نفره از افراد سالمند را مورد مطالعه قرار دارند. این ۵۰ نفر به سه گروه تقسیم شدند: گروه اول رژیم غذایی خاص خودشان را طی مدت مطالعه حفظ کردند، گروه دوم میزان مصرف کالریشان را کاهش دادند و گروه سوم، اسیدهای چرب اشباع‌نشده بیشتری را در مدت مطالعه مصرف کردند (این اسیدها در غذاهایی مثل ماهی و زیتون یافت می‏شوند). شرکت‏کنندگان در این تحقیق به طور میانگین، سنی بالای ۶۰ سال داشتند و در میان آنها هم افراد چاق حضور داشتند و هم افرادی با وزن طبیعی.پس از گذشت سه ماه، کسانی که در گروه کالری کمتر بودند، ۲۰درصد بیشتر از دو گروه دیگر توانستند فهرستی از کلمات را به خاطر بسپارند. یعنی ۱۲.۵ کلمه نسبت به ۱۰.۵ کلمه. فلوئل می‏گوید که این اختلاف دوکلمه ای ممکن است زیاد به نظر نرسد، اما ما داریم در مورد افراد بالای ۵۰ سال صحبت می‏کنیم که دوکلمه هم برایشان دوکلمه است. این مطالعه در مجله «پیشرفت‏های آکادمی ‏ملی علوم» امریکا نیز منتشر شده است.

مارک متسون، مدیر آزمایشگاه موسسه ملی مغز و اعصاب مریلند، می‏گوید: «این پیشرفت مهمی‏است. چیزی را که در آزمایش روی حیوانات پیش‏بینی کرده بودیم، حالا روی انسان بررسی می‏کنیم و جواب می‏گیریم.»

فلوئل می‏گوید که در این مطالعه هم حافظه افراد چاق بهبود یافته بود و هم آنهایی که وزن طبیعی داشتند؛ اما تعداد شرکت‏کنندگان آن‌قدر کم بود که نمی‏توان دقیقا مشخص کرد این رژیم روی کدام گروه اثر بهتری داشته است. او و همکارانش قصد دارند که این مطالعه را بار دیگر بر روی گروه بیشتری انجام دهند و بخصوص، گروه بعدی شامل افرادی باشد که دچار فراموشی هستند.

اما چرا کاهش مصرف کالری به حافظه کمک می‌کند؟ یک دلیلش ممکن است این باشد که در این شرایط، بدن می‏تواند قند خود را بهتر از قبل بسوزاند. اثر دیگری که در این شرکت‏کنندگان دیده شد، کاهش میزان غلظت هورمون انسولین آنها بود که به تنظیم قند خون کمک می‏کند. بدین صورت بدن این افراد به هورمون انسولین حساس می‏شوند و کارایی مغز نیز بهبود می‏یابد.

علاوه بر این‏ها، فلوئل و همکارانش شاهد کاهش غلظت نوعی پروتئین به نام سی-راکتیو بودند که با بهبود حافظه افراد مسن مرتبط است.

اما آیا واقعا این داوطلبان، رژیم غذایی خود را حفظ کرده‏اند و ۳۰درصد از کالری مصرفی‌شان را کاهش داده‏اند؟ بعضی‏ها به این مساله شک دارند، چون تنها جوابی که فلوئل و همکارانش دارند، پرسش‌نامه‏هایی است که خود این افراد پر کرده‏اند و در آن اظهار کرده‏اند که رژیم غذایی را رعایت کردند.

آندری بارک، از دانشکده پزشکی ایلی‌نوی جنوبی، که جزو گروه شکاک است، عقیده دارد که شرکت‏کنندگان در این مطالعه باید بیشتر از این‏ها وزن کم می‏کردند، چون این رژیم واقعا رژیم سختی بوده و به هرحال آدم است و گرسنه‌اش می‏شود. شاید هم تا ۳۰درصد پیش نرفته باشند.

البته به نظر‏ آندری، اگر بعضی‌ها کمی ‏قانون‌شکنی هم کرده باشند، اتفاق بدی نیفتاده؛ چون به هر حال رژیم‏های سبک سالم‌ترند.